Elektrownia Porąbka - Żar została oddana do eksploatacji w 1979 roku. Jest to druga co do wielkości w kraju elektrownia szczytowo - pompowa, o mocy 500 MW zlokalizowana w Międzybrodziu Żywieckim, w okolicach Beskidu Żywieckiego. Cechują ją nowoczesne rozwiązania techniczne, zdolność do szybkiego reagowania na zmiany obciążeń w systemie elektroenergetycznym oraz wysoka dyspozycyjność sięgająca 94%. Elektrownia ta jest unikalna ze względu na swoją konstrukcję. Jest to elektrownia podziemna, w skali naszego kraju jedyna tak wykonana, a w skali europejskiej ciekawy obiekt myśli inżynierskiej.
Historia elektrowni
Elektrownia Porąbka - Żar wybudowana została w latach 1971 - 1979. O lokalizacji zdecydowały wyjątkowo korzystne warunki topograficzne: duży spad przy małej odległości między zbiornikami oraz możliwość wykorzystania zagospodarowanej kaskady rzeki Soły.
Budowa elektrowni Porąbka - Żar była dużym przedsięwzięciem inżynieryjnym i projektowym. Miała swój istotny wpływ w kształtowanie i ochronę środowiska naturalnego. Wraz z elektrownią wybudowano most na rzece Sole, ponad 8 kilometrowy odcinek drogi na górę Żar, oczyszczalnię ścieków oraz założono sieć wodociągową. Powstała również kolejka wyciągowa na górę Żar, która w trakcie budowy służyła do transportu szybowców, a obecnie pracuje dla potrzeb turystyki.
Zakończenie rozruchu i przekazanie elektrowni do eksploatacji nastąpiło 31 grudnia 1979 roku. Po prawie 10 latach budowy elektrownia Porąbka - Żar zaistniała w Polskim systemie elektroenergetycznym jako ważne źródło mocy szczytowej i interwencyjnej.
Elektrownia Porąbka - Żar jest przygotowana na przynajmniej 30 lat eksploatacji bez potrzeby istotnych nakładów inwestycyjnych na jej unowocześnienie. Elektrownia ta stanowić będzie silny punkt w regulacji systemu elektroenergetycznego południowego obszaru Polski.
Elektrownia Porąbka - Żar jest obiektem unikalnym nie tylko ze względu na konstrukcję, ale także dzięki swoim walorom przyrodniczym i krajobrazowym. Usytuowanie elektrowni na malowniczych terenach Beskidu Małego jest na pewno znakomitą atrakcją turystyczną nie tylko w skali naszego kraju, ale i dla wielu turystów z zagranicy.
Jako obiekt przemysłowy spełnia też znaczącą rolę na terenie województwa śląskiego, zapewniając miejsca pracy wielu mieszkańcom tego regionu.
Budowa elektrowni
Elektrownia znajduje się dosłownie wewnątrz oraz na powierzchni góry Żar. Góra ma ok. 850 m n.p.m., a jej wysokość względna wynosi ok. 400 m.
Elektrownia składa się z 3 najważniejszych części. Na szczycie góry znajduje się potężny zbiornik gromadzący wodę. Ma on 650 m długości oraz 250 m szerokości w najszerszym miejscu. Obwałowania maja ponad 30 m wysokości. Ma kształt deltoidu. Mieści on 2 310 000 m3 wody, której maksymalna głębokość wynosi 28 m. Jest on uszczelniony kilkoma warstwami asfaltu, przełożonych żelbetonem. Znajduje się pod nim galeria do pomiarów przecieków. W ciągu doby, ze zbiornika wyciekają zaledwie 2 litry wody.
Drugim elementem elektrowni są 2 szyby wywiercone wewnątrz góry. Mają 4 metry średnicy i są pochylone pod katem 45o względem podłoża. Transportują one wodę do hali elektrowni, oraz gdy jest pompowana do zbiornika górnego. Elektrownia wyposażone jest 4 nowoczesne turbiny wykonane w Austrii. Każdy z 2 kanałów transportowych rozgałęzia się na 2 turbiny. Następnie woda przepływa przez 4 malutkie zawory, z których każdy waży 80 ton. Podczas pracy pełną mocą każda z 4 turbin połyka 36 ton wody na sekundę. Wszystkie turbiny dają moc 500 MW. Czas rozruchu elektrowni wynosi zaledwie 3 minuty. Pełnią one funkcje zarówno turbin jak i pomp. Ich hala ma kubaturę większą niż Kościół Mariacki w Krakowie. Pompując wodę do zbiornika górnego w tempie 145 m3/sek. każda z nich zużywa 135 MW. Pompowanie pełnego zbiornika trwa 5 godzin. Następnie woda jest wypuszczana do Zbiornika Międzybrodzkiego. Prąd o napięciu ponad 14 KV jest transportowany do rozdzielni u stóp góry. Następnie jego napięcie jest zwiększane do 120 000 V i jest przesyłany dalej. Elektrownia jest udostępniona dla zwiedzających w każdą wakacyjną niedzielą. Turyści są oprowadzani po elektrowni przez jednego z jej pracowników.