• Towarzystwo Przyjaciół Porąbki
    Towarzystwo Przyjaciół Porąbki
  • Towarzystwo Przyjaciół Porąbki
  • Towarzystwo Przyjaciół Porąbki
  • Towarzystwo Przyjaciół Porąbki
  • Towarzystwo Przyjaciół Porąbki

Kalendarium Historyczne Porąbki cz. I do roku 1900

II w. p.n.e. przez odległe od Porąbki o kilkanaście kilometrów miejscowości: Gorzeń Górny, Mucharz, Klecza wiódł rzymski szlak kupiecki.
1179 r. tereny obejmujące dzisiejszy Beskid Mały należały do dzielnicy Krakowskiej. Na podstawie darowizny Kazimierza Sprawiedliwego zostały włączone do dzielnicy Śląskiej.
XIV w. na tereny całej Żywiecczyzny rozpoczął się napływ ludności pochodzenia wołoskiego.
1396 r. pierwsza wzmianka kronikarska o zamku na Wołku.
1403 r. tereny Żywiecczyzny otrzymała we władanie ruska rodzina Melchiora Dembowskiego herbu „Kornicz”. W obrębie tych włości są ziemie obecnej Porąbki.
19.01.1445 r. z dzielnicy śląskiej wyodrębnia się Księstwo Toszek, Oświęcim i Zator. W dokumencie podziału wymieniona jest osada Porąbka.
1470 r. Porąbka należy do parafii Kęty wraz z Czańcem, Kobiernicami, Bulowicami, Bujakowem i Nową Wsią według Jana Długosza.
1504 r. Król polski Aleksander I zamienił Porąbkę wraz z sąsiednimi wsiami Bujaków i Kobiernice za Osiek. Odtąd wieś stała się wsią królewską.
1504 – 1772 r. Porąbka była wsią królewską przynależną do zamku oświęcimskiego, która wraz z rodzinami liczy 70 mieszkańców.
1508 r. inwentarz zamku w Oświęcimiu podaje: w Porąbce znajduje się 14 kmieci.
1512 – 1625 r. lasy Porąbki stały się własnością rodziny Komorowskich i wchodziły w skład tzw. „ Dóbr Żywieckich „
1549 r. Porąbkę zamieszkuje 75 osób.
1557 r. Porąbke zamieszkuje 60 osób.
1564 r. Porąbkę zamieszkuje 70 osób.
1564 r. wybudowano duży wodny młyn, który obsługiwał również sąsiednie wioski. Usytuowany był w kierunku wschodnim od miejsca gdzie mamy dziś boisko „Zapory”, około 200 m.
1565 r. powstaje parafia Czaniec, do której należy Porąbka, Międzybrodzie Lipnickie i Międzybrodzie Kobiernickie.
1625 r. lasy w Porąbce przechodzą na własność późniejszego Króla Jana Kazimierza.
1678 r. „ Dobra Żywieckie” wykupuje hr. Jan Wielopolski.
1772 – 1795 r. Porąbką włada rodzina szlachecka, początkowo Fryderyk Dunin, starosta zatorski, po jego śmierci żona Zofia Duninowa. Bardzo życzliwa pani dla poddanych.
1772 - 1919 r. w rezultacie I rozbioru Polski tereny żywiecczyzny, w tym Porąbka, przechodzą pod panowanie Austrii. „ Dobra Żywieckie „ wykupuje arcyksiążę Karol Ludwik Habsburg. Dobra
te pozostają przy tej rodzinie do 1945 r.
1775 r. zaborca wprowadza służbę wojskową. Porąbczanie jako rekruci powoływani zostają do armii austriackiej.
1777 – 1780 r. wójtem Porąbki jest Maciej Gałuszka.
1781 – 1785 r. wójtem Porąbki jest Antoni Targasz
1786 r. wójtem Porąbki jest Wojciech Janosz.
1787 – 1789 r. wójtem Porąbki jest Antoni Targosz.
1790 – 1791 r. wójtem Porąbki jest Szymon Błasiak.
10.05.1792 r. wprowadzono pierwszą numerację domów.
1792 r. wójtem Porąbki jest Antoni Błasiak.
1793 r. wójtem Porąbki jest Maciej Błasiak.
1794 – 1801 r. wójtem Porąbki jest Franciszek Groniak.
1795 – 1808 r. właścicielem Porąbki jest rodzina szlachecka Ignacego i Barbary Rottmanów.
1802 r. wójtem Porąbki jest Jan Kozieł.
26.05.1802 r. arcyksięże Albert Habsburg kupuje całą Porąbkę od Komory Cieszyńskiej.
1803 r. wójtem Porąbki jest Franciszek Groniak.
1804 r. wójtem Porąbki jest Maciej Rączka.
1805 r. wójtem Porąbki jest Franciszek Groniak.
1806r. wojska rosyjskie przyniosły chorobę cholerę do Porąbki.
1806 – 1807 r. wójtem Porąbki jest Jan Rączka.
1808 r. wójtem Porąbki jest Maciej Rączka.
1808 – 1848 r. osada nasza jest własnością Habsburgów.
1809 – 1812 r. wójtem Porąbki jest Walenty Kaspera.
1813 r. wójtem Porąbki jest Antoni Gałuszka.
1813 r. Porąbkę nawiedza katastrofalna powódź. Soła zmienia swoje koryto.
1814 r. wójtem Porąbki jest Antoni Mreńca.
1815 r. wójtem Porąbki jest Marcin Gałuszka.
1816 – 1817 r. wójtem Porąbki jest Antoni Mreńca.
1818 – 1820 r. wójtem Porąbki jest Marcin Gałuszka.
1821 – 1828 r. wójtem Porąbki jest Marcin Walusiak.
1823 - 1827 r. powstaje pierwszy obiekt sakralny w Porąbce – kaplica św. Urbana.
1829 – 1834 r. wójtem Porąbki jest Maciej Gibas.
1831 r. na groźna chorobę, cholerę, umiera 16 osób. Pochowano ich na Podelniskach. Choroba przyszła razem z wojskiem rosyjskim.
1835 – 1837 r. wójtem Porąbki jest Urban Oślak.
1835 r. pierwszym nauczycielem w naszej wsi jest Gołąb, nauczanie odbywa się w prywatnych kwaterach.
1838 – 1845 r. wójtem Porąbki jest Andrzej Szejota.
1838 r. pierwszy podpis mieszkańca Porąbki, niejakiego Michała Bułki, złożony na protokole sporządzonym w Księdze Gromadzkiej.
1845 r. geodeci Franciszek Berżer i Johan Kraskaj opracowali mapę katastralną Porąbki. Zarejestrowano w niej oprócz gruntów, lasów, dróg, 278 budynków mieszkalnych drewnianych i 28 budynków mieszkalnych murowanych.
1846 – 1848 r. wójtem Porąbki jest Paweł Targosz.
1846 – 1848 r. panowała w Porąbce epidemia tyfusu i cholery, na którą zmarło 406 osób. Ciała pochowano na Podelniskach, gdzie do dziś stoi figura Matki Boskiej Bolesnej, upamiętniająca to zdarzenie.
17. 04. 1848 r. zniesiona została pańszczyzna w zaborze austriackim patentem cesarskim. W Porąbce skorzystały z tego 283 gospodarstwa.
1850 – 1860 r. wybudowano na prawym brzegu Soły drogę łączącą Porąbkę z Czańcem.
1854 r. Papieżem zostaje Pius IX, który ogłosił dogmat Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny. Wydarzenie to było przyczynkiem do organizowania przez wiernych pielgrzymek.
W jednej z nich uczestniczył nasz parafianin Jakub Górka. Przywiózł on jako pamiątkę z Rzymu obraz Matki Boskiej, wręczony jemu osobiście przez Papieża. Obraz ten do dziś umiejscowiony jest nad drzwiami wejściowymi do kapliczki, wybudowanej przez bukowiecką młodzież, która usytuowana jest na ul. Bukowskiej.
1857 r. spis ludności podaje, że wieś Porąbkę zamieszkuje 1735 osób.
1858 – 1867 r. istniał powiat kęcki, do którego przynależała Porąbka.
II poł. XIX w. masowa emigracja zarobkowa mieszkańców Porąbki do Argentyny, Brazyli i Ameryki Pn.
1867 – 08. 02. 1871 r. z wyboru wójtem Porąbki jest Józef Wawak.
02. 1867 r. utworzony zostaje powiat bielski z siedzibą Starostwa w Białej
i Porąbka znajduje się w jego granicach.
1868 r. ma miejsce konflikt z zarządcą a Porąbczanami o pobór drewna z lasów arcyksiążęcych. Stanęło na tym, że nasi mieszkańcy mogą zbierać drewno na opał nie grubsze niż 3 cale, za które nie będą płacić.
11. 02. 1869 r. nauczycielem w Porąbce jest Tomasz Windisz (Thomas Windisch) pełnił on jednocześnie funkcję pisarza gminy. Uczył
w jednoklasowej szkole ludowej do czerwca 1871 r.
1870 r. wieś wybudowała szkołę, był to później budynek starej poczty, banku, siedziby LKS-u i sklepu „Domogród”, którą wyburzono w 2002 r.
1870 – 1880 r. wybudowano na prawym brzegu Soły drogę łączącą Porąbkę z Międzybrodziem Bialskim, łącznie z dwoma mostami na Wielkiej i Małej Puszczy.
08. 02. 1871 r. wójtem Porąbki jest Marcin Bieniek funkcję tą pełnił do
19. 12. 1871 r. rada gminy Porąbki powołała do życia pierwszą Radę Szkolną, która później wybierana była co 5 lat.
30. 06. 1874 r. rada gminy zarządza spichlerzem, który służył do magazynowania zboża na wypadek klęsk żywiołowych.
09. 06. 1877 r. wójtem gminy Porąbka jest Jan Błasiak, stanowisko to piastuje do 09. 01. 1878 r.
1877 r. rada gminy Porąbka używa okrągłej pieczęci z napisem „Wieś Porąbka” w otoku, natomiast w środku są rogi ustawione pionowo a między nimi 8 - ramienna gwiazda.
10. 01.1878 r. wójtem gminy Porąbka zostaje Marcin Bieniek. Jest nim do
23. 01. 1880 r. rada gminy na polecenie Starostwa w Białej, miała obowiązek nałożenia kary pieniężnej na rodziców, którzy nie posyłali swoich dzieci do szkoły.
1880 r. Porąbka wraz z Czańcem liczą 4836 parafian.
28. 01. 1881 r. wójtem gminy Porąbka jest Jan Kanty Koniorczyk, który pełni tę funkcję do 31. 11. 1897 r.
1884 r. Porąbkę nawiedza wielka powódź.
09. 05. 1886 r. po odgórnym nacisku otwarto posterunek żandarmerii austriackiej.
02. 11. 1886 r. na wniosek wydziału powiatowego w Białej wybudowano w Porąbce domek dla mytnika ( dziś stoi w tym miejscu Dom Kultury), który pobierał opłaty za przejazd na drodze pomiędzy Czańcem a Międzybrodziem.
1887 r. Porąbka liczy 2086 mieszkańców zamieszkujących w 347 domach oraz ma pocztę u Janoszów.
1889 r. mieszkańcy Wielkiej Puszczy zakupili na pielgrzymce w Kalwarii Zebrzydowskiej Obraz Matki Boskiej Różańcowej, który był przyczynkiem do budowy kaplicy pod wezwaniem Matki Boskiej Różańcowej na ich osiedlu.
13. 12. 1891 r. wybucha wielki pożar w centrum wsi. Spłonęło 14 budynków w tym 11 mieszkalnych.
27. 02. 1894 r. wójtem gminy Porąbka zostaje Franciszek Fabia, funkcję tą pełni do 27. 11. 1897 r.
1895 r. powołano Ochotniczą Straż Ogniową. Założycielami byli: Karol Kaczmarczyk, Jan Błachut, Wojciech Walusiak, Józef Parcia i inni.
1896 r. zapoczątkowało swą działalność Kółko Rolnicze, prezesem zostaje Józef Mreńca.
1896 r. Straż zakupiła 4 – kołową sikawkę do gaszenia pożarów.
1896 r. utworzono w Porąbce posterunek żandarmerii austriackiej.
25. 04. 1897 r. Rada Gminy uchwaliła, że z każdego domu pobierana będzie obowiązkowo opłata na zakup parceli pod cmentarz.
30. 11. 1897 r. wójtem gminy Porąbka jest Józef Gibas, stanowisko piastuje do 31. 11. 1900 r.
1900 r. gmina używa nowej pieczęci: jest okrągła, ma te same rogi co poprzednia, gwiazdkę a napis brzmi „Urząd Gminy w Porąbce”.
1900 r. parafia w Białej Krakowskiej organizuje pieszą pielgrzymkę do Rzymu. Bierze w niej udział nasz mieszkaniec Jędrzej Dudziak.
01. 12. 1900 r. wójtem gminy Porąbka jest Jan Gałuszka, stanowisko to piastuje do 22. 06. 1909 r.